جنین شناسی در قرآن
جنین شناسی در قرآن
پدیدآورنده:زهرا آقا محمد شیرازی
جنین شناسی شكی نیست كه علم برای انسان بركت است؛زیرا ذهن سالم و بیتعصب را به خداوند نزدیكتر میكند.در قرآن كریم،ایات بسیاری در زمینه مسائل بهداشتی و پزشكی وجود دارد كه تازه در قرن بیستم به اهمیت و حقیقت برخی از این ایهها پی برده شده است و من وظیفه خود میدانم كه این ایهها را با استناد به كتابهای علمی شرح دهم.دكتر كیث ال مور میگوید:«در ابتدا ـ یعنی قبل از آنكه علم جنین شناسی به وجود اید ـ درستی صحت جملاتی كه در قرن هفتم میلادی ثبت شده بود،مرا شگفت زده كرد.اگر چه از تاریخ با شكوه دانشمندان مسلمان قرن دهم میلادی مطلع بودم و میدانستم كه آنها در پزشكی نقش مهمی داشتند، اما چیزی در مورد حقایق مذهبی و قرآن و سنت نمیدانستم».
من دانشمند نیستم بلكه فردی معمولی هستم كه تمامی تلاشم را در جهت هر چه آسانتر كردن درك علمیترین حقایق قرآن كریم به كار میبرم.قرآن كریم،مرحله تشكیل سلول انسان تا رشد كامل او را بیان میكند.من برای روشن نمودن این حقیقت علمی كتاب خدا مراحل رشد انسان را شرح میدهم.برای رسیدن به این منظور،ابتدا به بیان پیشینه تاریخی مختصری در مورد رشد علم جنین شناسی میپردازم.
در سال 1859 میلادی دانشمندان متوجه شدند كه «اسپرم»،و «ائوسیت» (یاخته در حال تكوین تخم) هر كدام یك سلول زنده هستند.در سال 1875میلادی «هرتویگ» مشاهده كرد،چگونه اسپرم،ائوسیت را باور میكند و اثبات كرد كه هم اسپرم و هم ائوسیت در تشكیل تخم لقاح یافته مؤثرند.بنابراین،بشر تا قرن نوزدهم نه از تشكیل جنین در اثر تركیب اسپرم و ائوسیت باخبر بود و نه از چگونگی رشد جنین در مراحل مختلف؛و تازه دانشمندان در قرن بیستم بود كه در مورد این دو حقیقت علمی یقین پیدا كردند.اینها همه در حالی بود كه قرآن و سنت پیامبر اكرم(ص)،بیش از 1400 سال،پیش،به بیان این حقایق علمی با گفتاری ساده و در عین حال بسیار علمی پرداخت.
دكتر موریس بوكای میگوید:«موقعیت در قرآن كاملاً متفاوت است.این كتاب مكانیزمهای دقیقی را در ایههای مختلف ذكر و مراحل تعریف شده واضحی را در تولید مثل توصیف میكند،بدون آن كه حتی یك جملهاش غلط باشد.همه چیز در قرآن با عبارتهای ساده بیان شده كه كاملاً برای انسان قابل درك و دقیقاً مطابق كشفهایی است كه بعداً انجام شده است».
برای روشن شدن این موضوع، تشكیل جنین را چنانكه علم مطرح میكند،در مقایسه با آنچه كه در قرآن و گفتههای پیامبر اكرم(ص) مطرح شده است،مرحله به مرحله،توضیح میدهیم. پروفسور كیث مور میگوید:«رشد انسان با لقاح آغاز میشود؛یعنی هنگامی كه اسپرمی با تخمكی میآمیزد و تك سلولیای را به نام تخم لقاح یافته تشكیل میدهد».
قرآن كریم در سوره انسان(ایههای 2 ـ 1) میفرماید: هل اتی علی الانسان حین من الدهر لم یكن شیئاً مذكورا.انا خلقنا الانسان من نطفة امشاج نبتلیه فجعلناه سمیعاً بصیراً؛ایا زمانی طولانی بر انسان گذشت كه چیز قابلد ذكری نبود؟ ما انسان را از نطفه مختلفی آفریدیم و او را میآزماییم(بدین جهت) او را شنوا و بینا قرار دادیم .
خداوند در قرآن كریم در سوره مؤمنون(ایات 14 ـ 12) به مراحل مختلف رشد چنین اشاره میكند:
و لقد خلقنا الانسان من سلالة من طین.ثم جعلناه نطفة فی قرار مكین.ثم خلقنا النّطفة علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظاماً فكسونا العظام لحماً ثمّ انشأناه خلقاً ءاخر فتبارك الله احسن الخالقین؛و ما انسان را از عصارهای از گل آفریدیم، سپس او را نطفهای در قرارگاه مطمئن (رحم) قرار دادیم.سپس نطفه را به صورت علقه(خون بسته)،و علقه را به صورت مضغه(چیزی شبیه گوشت جویده شده)، و مضغه را به صورت استخوانهایی درآوردیم و بر استخوانها گوشت پوشاندیم،سپس آن را آفرینش تازهای دادیم،پس بزرگ است خدایی كه بهترین آفرینندگان است .
منظور از«قرارگاه مطمئن»ی كه قرآن در مورد آن صحبت میكند، همان رحم مادر است كه بسیار راحت همچون گهواره میباشد و مكان امنی را برای تشكیل و رشد جنین فراهم مینماید. «لگن خاصره استخوانی»،از دستگاه تناسلی زن و نیز، مثانه زن و مرد، ماهیچه راست،رگهای خونی و لنفاوی و غیره محافظت میكند. لگن خاصره استخوانی زن و مرد،با هم فرق دارد؛زیرا لگن خاصره زن باید آمادگی بزرگ شدن رحم و به دنیا آوردن بچه را داشته باشد و رحم را در مكانی امن و به دور از هر گونه خطر حفظ كند.این عضو چهار مفصل دارد كه موجب بزرگ شدن آن در هنگام بارداری و زایمان میشود.دانشمندان عصر حاضر میگویند كه بخشی از نقش «پروژسترون» آسان كردن حركت لگن خاصره است؛تا بتواند همراه با رشد جنین بزرگ شود.با نزدیك شدن زمان زایمان،«غده هیپوفیز»،هورمونی ترشح میكند كه در اثر آن،لگن خاصره میتواند برای ایجاد راه امن عبور بچه بزرگ شود.دكتر موریس بوكای،در مورد كاشتن تخم در اندامهای تناسلی زن در كتابش «انجیل، قرآن و علم» میگوید:«هنگامی كه تخم در «شیپور رحمی» بارور میشود،پایین میاید،تا در رحم قرار گیرد.به این عمل، كاشتن تخم میگویند».
قرآن جایی را كه تخم بارور شده در آن قرار میگیرد،رحم مینامد: و نقرّ فی الأرحام ما نشاء إلی اجل مسمّی؛و جنینهایی را كه بخواهیم تا مدّت معینی در رحم (مادران) قرار میدهیم .(سوره حج، ایه 5)
پروفسور كیث مور در كتابش(انسان رو به رشد) میگوید:هنگامی كه تخم لقاح یافته تك سلولی از شیپور رحمی میگذرد،تقسیم سلولی میتوزی كه به «شكافتگی» معروف است،در آن انجام میشود.این مرحله رشد،با اولین تقسیم میتوزی تخم لقاح یافته آغاز و با تشكیل «بلاستوسیست» پایان میپذیرد. در پایان اولین هفته،بلاستوسیست،به طور سطحی، در لایههای فشرده لایه مخاطی داخل رحم كاشته میشود.
«مرحله بعدی،رشد «مضغه» است كه شبیه گوشت یا ماده جویده شده است.سطح نامنظم آن بند بدن جانوران را نشان میدهد كه شبیه جای دندان روی ماده جویده شده است».دكتر موریس بوكای در كتابش مینویسد:«گوشت جویده شده» ترجمه كلمه مضغه است.جنین در آغاز توده كوچكی است.در مرحله خاصی از رشد،با چشم غیر مسلح به شكل گوشت جویده شده دیده میشود.سپس،قرآنكریم، با دقت و با بیانی بسیار رسا،چگونگی خلق استخوانهای جنین و پوشانده شدن آن به وسیله گوشت را توصیف میكند.
دكتر موریس بوكای در همان كتاب میگوید:«ساختمان استخوان در درون این توده در چیزی به نام «مغز میانی» رشد میكند.استخوانهایی كه تشكیل شدهاند،با ماهیچه پوشانده میشوند.در این مورد از كلمه «لحم» استفاده شده است».او در ادامه اعتراف میكند،آنچه در قرآن كریم ذكر شده،كاملاً با علم جدید سازگار است.و میگوید:توصیف قرآن در مورد مراحل خاص رشد جنین،كاملاً با علم روز تطابق دارد و در قرآن،حتی یك جمله كه علم بتواند آن را رد كند،وجود ندارد.البته در مقابل این سخن باید گفت:این قرآن نیست كه با علم روز تطابق دارد، بلكه این دانستههای بشری است كه روز به روز،حقایق هستی كه در قرآن بیان شده است،میرسد و ذره ذره،با آن تطابق مییابد،چنانچه خود دكتر بوكای در ادامه میافزاید:«بیش از هزاران سال قبل،زمانی كه نظریههای موهوم غالب بود،انسان از دانش قرآن استفاده میكرد.در واقع،كلام قرآن با عبارتهای ساده حقایق اساسی مهمی را بیان میكند كه قرنها طول میكشد تا انسان آنها را كشف کند.